Gliederung Panzerdivision 1939(nach Mobilmachung)

Die  Gliederung kann nur als Beispiel betrachtet werden, da die einzelnen Panzer-Divisionen teilweise erhebliche Unterschiede in der Zusammensetzung und Fahrzeugausstattung aufwiesen.

 

Divisionskommando mit Kradmeldezug, Kartenstelle (mot.)(2 le.M.G.)

 

Stab Panzerbrigade mit

2 Panzerregimentern mit jeweils

                                Stab mit Nachrichten-Zug (2 PzBefw, 1 PzKpfw II)                                              

                                le.Pz.Zug (1 kl.PzBefw, 2 PzKpfw I, 2 PzKpfw II)

                                2 Panzerabteilungen   zu je

                                               Stab mit Nachrichten-Zug (1 kl.PzBefw, 1 PzBefw, 1 PzKpfw III)
                                               le.Pz.Zug (1 kl.PzBefw, 2 PzKpfw I, 2 PzKpfw II)

                                               2 le.Pz.Kp.
                                                               - Kompanietrupp                     (1 kl.PzBefw, 1 PzKpfw II, 2 PzKpfw I)
                                                               - 1. Zug                                   (2 PzKpfw I, 3 PzKpfw II)
                                                               - 2. Zug                                   (2 PzKpfw I, 3 PzKpfw II)
                                                               - 3. Zug                                   (2 PzKpfw I, 3 PzKpfw II)
                                                              - 4. Zug                                   (5 PzKpfw II)

 

                                               1 le Pz.Kp. a
                                                               - Kompanietrupp                     (1 kl.PzBefw, 7 PzKpfw I,)
                                                               - 1. Zug                                   (3 PzKpfw II)
                                                               - 2. Zug                                   (6 PzKpfw IV)                           

   

                                               Ersatz-Staffel  Pz.Abt.                           (1 PzKpfw III, 1 PzKpfw II, 3 PzKpfw I)

                                               Leichte Kolonne Pz.Abt. (Troß)

                                                1 Panzer-Werkstatt-Kp.

Stab Schützenbrigade mit

                Schützenregiment (mot.)

                Stab mit Nachrichten-Zug (mot.), Kradmeldezug

                                2 SchützenBataillone (mot.) mit je
                                Stab mit Truppen-Pionier-Zug (mot.)                      (3 le.M.G.)
                                3 SchützenKp. (mot.)                                             (je 18 le.M.G., 4 s.M.G., 3 le.GrWf.)
                                1 schwere Kp.(mot.) mit
                                            2 Inf.-Geschütz-Zügen (motZ)                    (je 2 le.I.G.)
                                            1 Granat-WerferZug (mot.)                        (6 mGrWf. 8 cm)
                                            1 Panzer-Abwehr-Zug (motZ)                    (3 Pak 3,7cm , 1 le.M.G.)
                                Infanterie-Kolonne (mot.)                 
                                Bei den Schützenregimentern gibt es zahlreiche abweichende Gliederungen.

                Kradschützenbatl. mit
                                3 Kradschützen- Komp.                                         (9 le M.G., 2 s.M.G., 3 le.Gran.W.)
                                l Krad M.G. Komp.                                               (8 s.M.G., 6 mittl.Gran.W.)
                                l schw. Komp. mit
                                            l Panzer- Abwehr- Zug (mot Z)                  (3 Pak 3,7 cm, 1 le. MG)
                                            l Inf.Geschützzug (mot Z)                            (2 le. Inf. Gesch.)
                                            l Pionierzug (mot)                                        (3 le. M.G.)

 

Artillerie-Regiment (mot.)

                Stab mit Nachrichten-Zug, Wettertrupp (mot), Druckereitrupp (mot.),
                2 le.Artillerieabteilungen (mot)

                                Stab, NachrZug, Art.Vermessungstrupp (mot.)
                                3 le.FeldHaubitz-Bttr. (motZ.)                                           (je 4 le.F.H.10,5cm, 2 le.M.G.)

                Eine schwere Abteilung mit 3 Batterien wurde nur bei 1., 2. und 10. PzDiv zugeteilt.
                (2 Batterien mit 15 cm s.FH, 1 Batterie 10 cm-Kanonen, bei 1. PzDiv 3 Batt. 15 cm sFH)
                Beobachtende Artillerie war nicht vorgesehen

 

Aufklärungsabteilung (mot.) mit

                Stab, Nachrichten-Zug (mot.)                                                              (2 le.M.G.)
                2 PzSpähschwadronen                                                                        (je 10 Pz.Sp.Wg. 2cm KwK)
                1 Kradschützenschwadron                                                                  (9 le.M.G., 2 s.M.G., 3 le.Gr.Wf.)
                1 schwere Schwadron
                                PzAbwZug (motZ)                                                              (3 Pak 3,7cm, 1 le.M.G.)
                                Inf.-GeschZug (motZ)                                                         (2 le.I.G.)
                                Pionier-Zug (mot.)                                                             (3 le.M.G.)
                le.Kolonne (mot.)                                                                               (3 le.M.G.)

Pz.Abwehr-Abteilung (mot.) mit
                Stab und Nachrichten-Zug (mot.)
                3 Panzer-Abwehr-Kompanien.(motZ)                                               (je 12 Pak 3,7cm, 6 le.M.G.)
                1 M.G.Kp. (s) (motZ)                                                                       (12 Fla 2cm)

Pionierbatl. (mot) mit
                Stab und Nachrichten-Zug (mot)
                3 leichte Pionier-Komp. (mot)                                                           (9 le.M.G.)
                l Brückenkolonne K oder B (mot)
                l leichte Pion. Kolonne (mot)

PzDivNachrichten-Abteilung mit
                Stab (mot.)
                Panzer-Nachrichten-Kp.                                                                                (2 le.M.G.)
                Panzer-Funk-Kp.                                                                                          (13 le.M.G.)
                le.PzNachrKolonne

Nachschubdienste mit
                Stab PzDivNachschub-Führer
                6 kleine Kraftwagen-Kolonnen (30t)
                3 große Kraftwagen-Kolonnen für Betriebsstoff (50cbm)
                2 WerkstattKp. (mot.)
                NachschKp. (mot.) mit 2 Zügen

Verwaltungsdienste mit
                Bäckerei-Kp.(mot.)
                Schlächterei-Zug (mot.)
                Verpflegungsamt                                                                                              

Sanitätsdienste mit
               2 Sanitäts-Kp.(mot.)                                                                             
                1-3 Krankenkraftwagen-Züge                

Feldgendarmerie-Trupp b (mot.)                                  

Feldpostamt (mot.)                                                                                   

 

                              

Wesentliche Abweichungen bei einzelnen Panzerdivisionen:

2. PzDiv:
- keine M.G. Komp. (S) (mot Z) (Flak 2 cm)
- im Artillerieregiment 1 leichte und 2 schwere Abteilungen

4. PzDiv:
- kein Stab Schützenbrigade
- nur 2 Panzerabwehrkompanien
- nur 1 Pionierkompanie

5. PzDiv:
- kein Stab Schützenbrigade
- 2 Schützenregimenter
- nur 2 Panzerabwehrkompanien
- keine M.G. Komp. (S) (mot Z) (Flak 2 cm)
- nur 2 Pionierkompanien


Personal, Waffen und Fahrzeuge (Beispiel: 1. Panzerdivision)

Offiziere                        394
Beamte                         115
Unteroffiziere                1962
Mannschaften                9321
Summe Personal          11792 


Le. M. G.                      180 (ohne Bordwaffen)

s. M. G.                        46
le. Gran. W. (5 cm)        30
m. Gran. W. (8 cm)        18
le Inf. Gesch.                 10
Pak (3,7 cm)                 48
Le. F.H. (10,5 cm)        16
s.F.H. (15 cm)              8
Kanone (10 cm)            4
Flak (2 cm)                   12
Pz. Späh-Fahrzeuge      51  (einschließlich Funkfahrzeuge)
Pz. Kampfw.                324

 

Personenwagen                         561
Lastkraftwagen                         1402
gepanzerte Fahrzeuge                375
Krafträder                                 1289
Beiwagen                                  711

 

Geschrieben von Jörg Wurdack, Oktober 2002